Eigenaar: Takara Shuzo en Okura & Co Ltd.
Vergunninghouder: The Tomatin Distillery Co Ltd.
Productiestatus: Produceert 3,5 miljoen liter per jaar. De maximumcapaciteit is 12,975 miljoen liter per jaar.
Locatie: Highlands, Midden.
De distilleerderij staat aan de A9 tussen de plaatsen Aviemore en Inverness, vlak bij het gelijknamige plaatsje Tomatin. De distilleerderij is vanaf de A9 al te zien, maar ook borden wijzen de weg naar Tomatin. Een smal weggetje, dat onder een spoorlijn door loopt, leidt naar de distilleerderij. Tomatin ligt 315 meter boven zeeniveau en is hiermee de op drie na hoogst gelegen distilleerderij van Schotland. Vlak bij de distilleerderij ligt de Hill of Parting, de plaats waar in 1746 de door de Engelsen verslagen Highland clans na de Slag bij Culloden uit elkaar gingen.
De naam: Tomatin wordt uitgesproken als ‘Tomaat‑in’. Deze naam is afkomstig van de gelijknamige plaats in de buurt en komt uit het Gaelic. De betekenis is letterlijk ‘heuvel van de jeneverbessenbosjes’.
Geschiedenis: De Tomatin-distilleerderij werd gebouwd in 1897, toen de whisky-boom op zijn hoogtepunt was. De bouwers waren een aantal enthousiaste zakenmensen, die de distilleerderij onder de firmanaam Tomatin Spey District Distillery Co Ltd lieten opereren. Door de teruglopende vraag naar whisky gingen de heren in 1906 failliet. De distilleerderij werd gesloten tot 1909. In dat jaar werd Tomatin heropend onder de naam New Tomatin Distillers Co Ltd. Op bevel van de Britse regering moest Tomatin, zoals veel andere distilleerderijen, tijdens de Tweede Wereldoorlog met de productie stoppen omdat gerst in die tijd zeer schaars was.
In 1956 werd voor het eerst de capaciteit verdubbeld, van één paar stills naar twee paar. In 1958 werden er weer twee stills bij gebouwd. In hetzelfde jaar kreeg de Tomatin-distilleerderij een notering op de Londense aandelenbeurs. In 1961 kwamen er nog eens vier stills bij en in 1964 nog één. In 1974 werd de distilleerderij geheel gemoderniseerd. De moutvloeren verdwenen en het aantal stills werd weer uitgebreid. Dit keer kwamen er zoveel stills bij dat Tomatin de grootste distilleerderij van Schotland werd. De maximale capaciteit is vanaf die tijd 12,975 miljoen liter alcohol per jaar.
Toen de distilleerderij in 1985 failliet ging, bleek dat er tussen 1974 en 1985 gemiddeld 9 miljoen liter per jaar was geproduceerd. Na dit faillissement werd Tomatin in 1986 overgenomen door de huidige eigenaars. Van de aandelen kwam 80% in handen van Takara Shuzo, in Japan de grootste producent van Shochu, een Japans distillaat, gemaakt van onder andere gemoute gerst, rijst en zoete aardappelen. De andere 20% kwam in handen van Okura & Co, bekend van de hotels die ze wereldwijd bezitten.
De distilleerderij: In het stillhouse van Tomatin staan maar liefst drieëntwintig stills, twaalf wash stills en elf spirit stills. Er zijn er nu nog twaalf van in gebruik. Elke still wordt sinds 1974 verhit met stoom.
Van de vierentwintig wash backs zijn er twaalf gemaakt van roestvrij staal. De andere twaalf zijn gemaakt van ijzer, maar die worden niet meer gebruikt. Er staan verder twee mash tuns, waarvan er nog één in gebruik is.
De draff, het afvalproduct na het brouwen, gaat rechtstreeks van de mash tun naar de nabijgelegen veevoerfabriek waar hij gedroogd en geperst wordt tot hoogwaardig eiwithoudend veevoer.
De new spirit wordt gerijpt in zowel sherry‑ en bourbon‑ als refill-vaten.
Water: Het water dat gebruikt wordt om whisky te maken komt uit de Alt‑na‑Frith Burn, dat ‘Free Burn’ betekent. Deze beek wordt gevoed door regen en smeltwater afkomstig van de Monadhlaith Mountains en stroomt over heide en turf. De Free Burn mondt uit in de Findhorn, de rivier waaruit het koelwater wordt gepompt om de condensors te koelen.
De malt: Er wordt door de distilleerderij zelf een kleine hoeveelheid malt gebotteld op de leeftijd van 12 jaar. De grootste hoeveelheid van de productie verdwijnt in blends, met name in de eigen blends, The Antiquary Deluxe Blend 12 en 21 jaar oud en de The Talisman zonder leeftijdsaanduiding.
Bezoek: Tomatin heeft een bezoekerscentrum en ontvangt bezoekers. Kosten: geen.
Adres: Tomatin, Inverness‑shire IV13 7YT. Tel: 01808‑511234, bezoekerscentrum: 01808‑511444. Fax: 01808‑511373.
website: www.tomatin.com
email: maria@tomatin.co.uk
Gebruikte Bron: Schotse Malt Whisky (alle distilleerderijen van Schotland) – Robin Brilleman
Wijzigingen en fouten voorbehouden