Eigenaar: United Distillers & Vintners (Diageo).
Vergunninghouder: John Begg Ltd, Glasgow.
Productiestatus: Produceert 320.000 liter per jaar.
Locatie: Highlands, Oost.
De distilleerderij staat ten zuiden van de A93, de weg tussen Perth en Aberdeen. Zuidelijk bevinden zich de berg Lochnagar en Balmoral Forest. Balmoral is ook de naam van het bekende zomerverblijf van de Britse koninklijke familie, Balmoral Castle. Vlak langs al deze bakens stroomt de rivier de Dee, die ontspringt bij de berg Cairn Toul en in de Noordzee uitmondt bij Aberdeen.
De naam: Lochnagar is de naam van de 1155 meter hoge berg waarnaar de distilleerderij genoemd is. De naam betekent ‘meer van het gelach’. Het voorvoegsel ‘Royal’ werd in 1845 verworven. Vroeger heette de distilleerderij Lochnagar of Lochnigar.
Geschiedenis: De Highlands en het gebied rond de rivier de Dee stonden bekend als het centrum van de illegale whiskystokerijen. In 1823 wilde de Britse regering daar voor altijd een einde aan maken door een vergunningenstelsel in te voeren en de belasting fors te verlagen. Het was James Robertson, met een distilleerderijtje in Glen Feardan (even ten noorden van de Dee), die zo’n vergunning als een van de eersten aanvroeg en kreeg. Zijn vroegere collega’s, illegale stokers, zagen dit als verraad en staken de distilleerderij in brand. James werd hierdoor niet ontmoedigd en bouwde een nieuwe distilleerderij, met de naam Lochnagar. Op donderdag 12 mei 1841, ’s morgens om 4 uur, werd de distilleerderij op mysterieuze manier opnieuw in de as gelegd. James gaf het ditmaal op en verdween van het toneel. Vier jaar later kwam er een ander: John Begg. John bouwde een nieuwe distilleerderij ten zuiden van de Dee met de naam New Lochnagar.
Toen de Britse koninklijke familie in 1848 voor het eerst zijn intrede deed op Balmoral Castle, een kleine kilometer van zijn distilleerderij, besloot John een brief te schrijven aan Mr. G.E. Anson, de privé‑secretaris van de familie, en te vermelden dat de distilleerderij in volle productie was. Deze brief, geschreven op 11 september, werd de volgende dag al beantwoord met een bezoek van het voltallige koninklijke gezin, inclusief Koningin Victoria en haar man Albert. Het gezelschap was blijkbaar zeer onder de indruk, want een paar dagen later kreeg John Begg bericht van Koningin Victoria zelf, dat hij hofleverancier werd en het woord ‘Royal’ mocht gebruiken. John maakte hier natuurlijk gretig gebruik van. Hij verving het ‘New’ in de naam en vroeg meteen een hogere prijs voor zijn product.
Begg had veel succes. Hij begon een kantoor in Aberdeen en ontwikkelde zelf een veelvoud aan blends. Na zijn dood in 1880 kwam de zaak aan zijn enige zoon, Henry Farquharson Begg, die iemand in dienst nam om het bedrijf draaiende te houden. Al voor zijn dood in 1896 schonk Henry alles aan zijn kinderen, die de zaak in 1902 onder de firmanaam John Begg Ltd brachten. Het kantoor in Aberdeen bleef zeer geschikt om exportopdrachten te verwerken, terwijl de bottel- en blend-activiteiten in 1906 werden verplaatst naar Glasgow. In ditzelfde jaar onderging Royal Lochnagar een grondige verbouwing. Vóór de vrijwel algemene sluiting van distilleerderijen tussen 1917 en 1919, vanwege het tekort aan gerst tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd er contact gezocht met de Distillers Company Ltd voor de verkoop van blended whisky. D.C.L. kocht de familie al snel uit en werd eigenaar van het bedrijf, inclusief de distilleerderij. Alle distilleerderijen van D.C.L., dus ook Royal Lochnagar, werden in 1930 ondergebracht in een dochteronderneming, Scottish Malt Distillers Ltd. Beide bedrijven werden in 1986 overgenomen door Guinness waarna het United Distillers ging heten. Guinness fuseerde in 1998 met Grand Metropolitan en kreeg de huidige firmanaam.
De aan- en afvoer van goederen geschiedde vroeger per spoor, over de Dee Railway. De goederen moesten worden gehaald en gebracht van en naar het station van Ballater. Dat gebeurde tot de jaren ’20 per paard en daarna door met een stoommachine aangedreven vrachtwagens. De laatste reed tot het begin van de Tweede Wereldoorlog, toen de distilleerderijen in Schotland weer dicht moesten. In 1951 werd de distilleerderij aangesloten op het elektriciteitsnet. De watermolen verdween, maar een stoommachine bleef nog een deel van de machinerie aandrijven. Hieraan kwam in 1963 een einde toen de distilleerderij weer aan een verbouwing toe was. In 1967 en ’69 werd de verbouwing voltooid. De mash tun werd vervangen en de stills werden omgebouwd van kolen- naar stoomverwarmd. De gebouwen die nog stammen uit de tijd dat Royal Lochnagar een boerenbedrijf was, zijn in 1990 verbouwd tot bezoekerscentrum. De laatste verbouwing was in 1998, om ruimte te creëren voor een interne opleiding voor personeel van Diageo. De opleiding draagt de naam ‘The Malt Advocate’.
De distilleerderij: Royal Lochnagar is de kleinste distilleerderij uit de stal van U.D.V. Er bevinden zich twee kleine stills en slechts drie wash backs, gemaakt van larikshout. De stills worden sinds 1969 met stoom verhit en de dampen condenseren in worm tubs. Er staat een kleine open mash tun. De new spirit rijpt zowel op bourbon-, sherry- als refill-vaten.
Sinds het eerste bezoek in 1848 is de Britse koninklijke familie altijd betrokken gebleven bij de distilleerderij. Er hangen in het bezoekerscentrum dan ook foto’s van koninklijke hoogheden bij latere bezoeken aan Royal Lochnagar. In het centrum zijn de privé-vaten van de familie te bewonderen.
Water: Het water dat gebruikt wordt om de whisky te bereiden komt uit bronnen op de hellingen van de berg Lochnagar. Dit water wordt verzameld in het meer Loch Muick, waarna het via een pijpleiding de distilleerderij binnen loopt. Het water uit het kunstmatige meer achter de distilleerderij wordt gebruikt om de worm tubs te koelen.
De malt: In het verleden ging de gehele productie naar de blends, zoals de John Begg-blends, maar tegenwoordig wordt een groot deel van de productie als single malt gebotteld. Een gewone malt van 12 jaar oud en een Selected Reserve zonder leeftijd, maar wel met nummer en houten kist. Ook is er een botteling van de ‘Rare Malt’ uit 1974 verkrijgbaar.
Bezoek: De Royal Lochnagar-distilleerderij is het hele jaar geopend voor bezoekers. Kosten: £4,00.
Adres: Crathie, Ballater, Aberdeenshire AB35 5TB. Tel: 01339‑742700. Fax: 01339‑742312.
Gebruikte Bron: Schotse Malt Whisky (alle distilleerderijen van Schotland) – Robin Brilleman
Wijzigingen en fouten voorbehouden